بهترین راه پیشگیری از بارداری چیست؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که انسان‌ها در تمامی اعصار، تمایل به جلوگیری از بارداری ناخواسته داشته‌اند. آن‌ها از روشهای مختلفی برای این هدف استفاده می‌کرده‌اند که بعضاً نیز مؤثر بوده است. امروزه با توجه به پیشرفت‌های که صورت پذیرفته، ابزارهای کنترلی متعددی معرفی گردیده که بسیار هم اثربخش می‌باشند. روشهای کنترل بارداری فعلی بسیار کارآمد بوده و آنچه باعث وقوع بارداری ناخواسته در خانواده‌ها می‌شود عدم به‌کارگیری صحیح آن‌ها می‌باشد.

در این مقاله قصد داریم شما را با روشهای مختلف پیشگیری از بارداری آشنا کنیم تا علاوه بر حفظ لذت رابطه جنسی، بتوانید از موارد بارداری ناخواسته پیشگیری کنید.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” IUD بهترین روش پیشگیری از بارداری – عملکرد IUD – علائم عفونت IUD ” را نیز در وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا بخوانید. برای دریافت مشاوره پزشکی رایگان سوالات خود را در بخش مشاوره پزشکی دکتر سوشا ثبت کنید.

قاعدگی و بارداری
گاهی اوقات زوجین می‌پرسند ” آیا در طول ماه، دوره یا زمان‌هایی وجود که نزدیکی در آن زمان‌ها منجر به بارداری نشود؟” پاسخ واقعی به این سؤال “خیر” می‌باشد. برخی افراد تصور می‌کنند که زنان با رابطه جنسی در دوران قاعدگی باردار نمی‌شوند، اما تصور اشتباه و نادرست است؛ زیرا زنان در دوران قاعدگی نیز توانایی باردار شدن را دارند. بارداری زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک آن‌ها آماده باروری توسط اسپرم باشد و این آمادگی در دوران قاعدگی نیز وجود دارد.

به منظور درک بهتر موضوع، مفهوم را با مثال بیان می‌کنیم. فرض کنید شروع قاعدگی اولین روز پریود باشد. قاعدگی معمولاً ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد و بارداری نیز معمولاً بین روزهای ۱۰ تا ۲۰ پریود اتفاق می‌افتد. از طرفی اسپرم می‌تواند در حدود ۵ روز در رحم زنان زنده بماند. چنانچه قاعدگی ۷ روز طول بکشد و اسپرم در روز ششم پریود وارد رحم زن شده باشد. آنگاه می‌تواند تا روز ۱۱ زنده بماند. همان‌طور که گفته شد تخمک در روزهای ۱۰ تا ۲۰ پریود، آمادگی پذیرش اسپرم را دارد و می‌تواند توسط اسپرم وارد شده در روز ۶ بارور شود؛ بنابراین اسپرم وارد شده در دوران قاعدگی می‌تواند تخمک را بارور سازد؛ لذا این دوران برای باردار شدن قابل اطمینان نیست.

با توجه به مطالب بیان شده، چنانچه نمی‌خواهید بچه‌دار شوید، به هیچ یک از زمان‌های ماه اطمینان نکنید و از ابزارهای مناسب پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری
هورمون‌ها توانایی جسمانی زنان برای باردار شدن را تحت کنترل درمی‌آورند لذا با تأثیرگذاری این هورمون‌ها، می‌توان از باردار شدن زنان جلوگیری نمود. رایج‌ترین روش هورمونی استفاده از ” قرص‌های ضد بارداری ” می‌باشد؛ اما روشهای دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به طور کامل توضیح داده شده است.

پیشگیری از بارداری با قرص‌های ضد بارداری
قرص‌های ضد بارداری حاوی هورمون‌های استروژن و پروژستین می‌باشند و مانع از آزادسازی تخمک در زنان می‌گردند. به منظور اثربخشی این قرص‌ها، لازم است زنان روزانه در زمان‌های  معینی این قرص‌ها را مصرف نمایند. برنامه زمانی مصرف قرص ربطی به زمان آمیزش ندارد؛ بلکه باید در زمان معین مصرف شود حتی اگر در آن روز نزدیکی نداشته باشید.

پزشکان با توجه به ساختار بدنی زنان قرص مناسب برای آن‌ها تجویز می‌کنند. به طور کلی دو نوع قرص ضد بارداری وجود دارد. قرص‌های ترکیبی و قرص‌های مینی(مینی پیل یا قرص شیردهی). عملکرد هر یک از این قرص‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. قرص‌های ترکیبی مانع از آزادسازی تخمک و قرص‌های مینی مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند. اثربخشی قرص‌های ترکیبی بیش از قرص‌های مینی است.

قرص‌ها از جمله راه‌های کنترل بارداری می‌باشند که برای اکثر زنان ایمنی ایجاد می‌کند. قرص‌های ضد بارداری بر بعضی بیماری‌ها اثر می‌گذارد که به هنگام مصرف باید این بیماری‌ها را در نظر گرفت و با پزشک مشورت کرد. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از بیماری‌های قلبی، پستان، مهبل، مجاری ادرار و ورودی مهبل؛ بنابراین به هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری به وجود این بیماری‌ها در بدن خود توجه نمایید.

استفاده از قرص‌های ضد بارداری اثرات جانبی کمی دارد. اثرات جانبی این قرص‌ها معمولاً پس از سه ماه از مصرف، در زنان ظاهر می‌شود. برخی از این اثرات عبارتند از اختلال در قاعدگی، ظاهر شدن لک روی صورت، سردرد، افزایش وزن در حدود ۲٫۵ تا ۵ کیلوگرم. از جمله عوارض مهم این قرص‌ها ایجاد خطر برای بیماران دیابتی، صرعی و فشار خونی می‌باشد.

مزایا:

اثربخشی ۹۹ درصد
بی‌تأثیر بر آمیزش مهبلی
کاهش اثرات و درد قاعدگی در بسیاری از زنان
کاهش خونریزی‌های غیرعادی زنانه
معایب:

عدم جلوگیری از انتقال بیماری‌های جنسی
نیاز به مصرف مستمر و روزانه
نیازمند به‌کارگیری شیوه‌های مکمل در صورت عدم مصرف قرص به مدت دو روز یا بیشتر
نیازمند مشورت با پزشک سلامت برای زنان بالای ۳۵ سال
کاهش اثربخشی به هنگام مصرف با برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها
به تأخیر انداختن آمادگی بارداری زنان بالای ۳۰ سال که تا این سن باردار نشده‌اند.
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با قرص‌های ضد بارداری
پیشگیری از بارداری با کپسول‌ها کاشتنی
کپسول‌های کاشتنی به تدریج هورمونی در خون ترشح می‌کنند که این هورمون‌های با تأثیر بر تخمک‌گذاری و غلیظ نمودن ترشحات دهانه رحم، از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌نمایند. این کپسول‌ها از طریق جراحی در قسمت بالای بازو و زیر پوست کاشته می‌شوند. شکل ظاهری این کپسول‌ها مانند ۶ قطعه چوب کبریت کوچک می‌باشد و میزان هورمون آن به اندازه‌ای است که تا ۵ سال از بارداری جلوگیری می‌کند.

مزایا:

اثربخشی ۹۹ درصد
بی‌تأثیر بر آمیزش مهبلی
قابل استفاده برای زنانی که نمی‌توانند قرص مصرف کنند.
معایب:

عدم جلوگیری از انتقال بیماری‌های جنسی
دارای برخی عوارض جانبی مانند سردرد ، افسردگی ، تغییر وزن ، اختلال در خونریزی
نیازمند جراحی
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با کپسول‌ها کاشتنی
پیشگیری از بارداری با آمپول تزریقی
در این روش هورمون پروژستین توسط پزشک هر سه ماه یکبار به زنان تزریق می‌گردد. آمپول نیز مانع آزادسازی تخمک شده و از ورود تخمک بارور شده به داخل رحم جلوگیری می‌نماید.

مزایا:

اثربخشی ۹۹ درصد
بی‌تأثیر بر آمیزش مهبلی
۱۲ هفته جلوگیری از بارداری با یک تزریق
روشی بسیار خوب برای جایگزینی قرص.
معایب:

سایر معایب قرص برای آمپول تزریقی نیز وجود دارد با این تفاوت که اثرات جانبی آمپول تا ۱۲ هفته باقی می‌ماند اما اثرات قرص زودتر از بین می‌رود.
نامناسب برای زنانی که آمپول دوست ندارند.
توقف قاعدگی پس از یک سال استفاده
کاهش لذت جنسی
نیازمند پزشک برای به‌کارگیری آن
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با آمپول تزریقی
پیشگیری از بارداری با وسیله داخل رحمی یا آی یو دی (IUD)
IUD قطعه پلاستیکی کوچکی به طول ۲٫۵ سانتی‌متر و به شکل T می‌باشد که توسط پزشک در داخل رحم قرار داده می‌شود. آی یو دی با ممانعت از رسیدن اسپرم به تخمک و همچنین ممانعت از جذب تخمک بارور شده، توسط دیواره‌های رحم، از بارداری جلوگیری می‌کند. IUD ها دارای هورمون، مس یا برخی مواد شیمیایی می‌باشند که توسط خون جذب شده و با کاهش ترشح برخی هورمون‌ها، مانع لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره رحم می‌شوند.

مزایا:

اثربخشی ۹۸ درصد.
قابلیت استفاده به صورت بلندمدت مثل IUD های مسی که تا ۱۰ سال در رحم باقی می‌مانند.
کاهش دردهای قاعدگی با استفاده از IUD های هورمونی که فقط یک سال در رحم باقی می‌مانند.
معایب:

عدم جلوگیری از انتقال بیماری‌های جنسی.
احتمال وقوع بارداری‌های درون لوله فالوپ.
افزایش دردهای قاعدگی.
نیازمند پزشک برای به‌کارگیری.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” IUD بهترین روش پیشگیری از بارداری ” را نیز در وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا بخوانید. برای دریافت مشاوره پزشکی رایگان سوالات خود را در بخش مشاوره پزشکی دکتر سوشا ثبت کنید.

پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با وسیله داخل رحمی یا آی یو دی (IUD)
پیشگیری از بارداری با روشهای ایجاد مانع
از جمله روشهای ایجادکننده مانع برای ورود اسپرم به رحم، استفاده از کاندوم می‌باشد. ابزارهای ایجادکننده مانع معمولاً همراه با اسپرم کش ها استفاده می‌شوند. در ادامه برخی از ابزارهای ایجادکننده مانع برای پیشگیری از بارداری معرفی می‌گردند:

پیشگیری از بارداری با  کاندوم مردانه
کاندوم پوسته‌ای نازک و پلاستیکی می‌باشد که روی آلت نعوظ یافته کشیده می‌شود و مانع ورود اسپرم به مهبل می‌گردد. کاندوم‌ها در صورت استفاده با مواد اسپرم کش، بسیار مؤثر هستند. البته کاندوم صرفاً برای جلوگیری از بارداری نیست بلکه از انتقال بیماری‌های جنسی نیز جلوگیری می‌کند. کاندوم باید قبل از دخول مهبلی روی آلت کشیده شود و تا قبل از انزال از روی آن برداشته نشود. در پایان آمیزش و پس از خروج آلت از مهبل، می‌توان کاندوم را از روی آلت برداشت و آلت را تمیز نمود.

مزایا:

اثربخشی ۹۰ درصد در صورت استفاده به‌تنهایی و اثربخشی ۱۰۰ درصد در صورت استفاده با اسپرم کشها.

قابل استفاده بدون نیاز به تجویز پزشک.
قابل تهیه از داروخانه‌ها و سایر مغازه‌های فروش لوازم بهداشتی.
کمک به طولانی نمودن انزال.
کاهش خطر انتقال بیماری ایدز و سایر بیماری‌های جنسی.
معایب:

کاهش حساسیت لمسی آلت.
احتمال لیز خوردن یا پاره شدن حین نزدیکی.
احتمال حساسیت پوست آلت به ماده لاتکس که کاندوم از آن ساخته می‌شود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” استفاده از کاندوم بهترین راه برای پیشگیری از بارداری ” را نیز در وب سایت پزشکی و سلامت دکتر سوشا بخوانید. برای دریافت مشاوره پزشکی رایگان سوالات خود را در بخش مشاوره پزشکی دکتر سوشا ثبت کنید.

پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با کاندوم مردانه
پیشگیری از بارداری با کاندوم زنانه
کاندوم زنانه تیوبی از جنس پلاستیک پلی اورتان می‌باشد که به وسیله دو حلقه از دو طرف محکم گردیده است. حلقه کوچک‌تر در داخل مهبل و روی دهانه رحم و حلقه بزرگ‌تر خارج از مهبل قرار می‌گیرد. استفاده از کاندوم مردانه و زنانه به صورت هم‌زمان امکان‌پذیر نیست؛ زیرا روی هم می‌لغزند و کاندوم زنانه از محل خود خارج می‌شود.

مزایا:

قابل استفاده بدون نیاز به نسخه پزشک.
روش نسبتاً مطمئن برای جلوگیری از بارداری بدون وابستگی به مرد.
قابل استفاده به هنگام آلرژی هر یک از زوجین به ماده لاتکس(استفاده شده در کاندوم) یا مواد اسپرم کش.
قابل استفاده در مهبل قبل از شروع دخول.
کاهش خطر انتقال بیماری‌های جنسی.
معایب:

احتمال لیز خوردن یا حرکت کردن در طول دخول
احتمال وارد شدن حلقه بیرونی به داخل مهبل در طول دخول
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با کاندوم زنانه
پیشگیری از بارداری با اسپرم کش های مهبلی
اسپرم کش ها حاوی برخی مواد شیمیایی می‌باشند که با قرار گرفتن در اطراف دهانه رحم باعث کشته شدن اسپرم می‌شوند.

مزایا:

۸۰ درصد اثربخشی در صورت استفاده به تنهایی و ۱۰۰ درصد اثربخشی در صورت استفاده با کاندوم.
قابل تهیه بدون نیاز به تجویز پزشک.
معایب:

احتمال حساسیت و آلرژی به مواد شیمیایی به کار رفته در اسپرم کشها.
باید حداکثر ۳۰ دقیقه قبل از نزدیکی در داخل مهبل قرار گیرد.
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با اسپرم کش های مهبلی
پیشگیری از بارداری با دیافراگم
دیافراگم مانند یک نعلبکی یا گنبد کوچک می‌باشد که توسط پزشک تجویز و تنظیم می‌گردد. دیافراگم قبل از هر مرتبه آمیزش در داخل مهبل قرار داده می‌شود. به هنگام استفاده باید اطراف دیافراگم را به مقداری ژل یا پماد اسپرم کش آغشته نمود و با خم نمودن، آغشته نمود و با خم نمودن، آن را وارد مهبل نمود. وقتی دیافراگم روی دهانه رحم قرار بگیرد، مجدداً باز شده و اطراف آن را کاملاً می‌پوشاند. به این ترتیب دیافراگم از ورود اسپرم به درون رحم شده و اطراف آن را کاملاً می‌پوشاند. به این ترتیب دیافراگم از ورود اسپرم به درون رحم جلوگیری می‌نماید. البته برخی تغییرات جسمانی مانند زایمان یا تغییر وزن باعث عدم تناسب دیافراگم می‌شود که در این صورت پزشک باید دیافراگمی با اندازه جدید برای شما تهیه نماید.

مزایا:

قابل استعمال در درون مهبل تا ۶ ساعت قبل از نزدیکی.
سهولت استفاده بدون وابستگی به مرد.
معایب:

باید با توجه به اندازه اندام تناسلی زنان، توسط پزشکی برای آن‌ها تجویز شود.
باید تا ۶ ساعت پس از نزدیکی در مهبل باقی بماند.
معمولاً اسپرم کش بیشتری نیاز دارد.
احتمال حساسیت زن به لاتکس دیافراگم یا ماده اسپرم کش.
غیر قابل استفاده در دوران قاعدگی.
پیشگیری از بارداری : پیشگیری از بارداری با دیافراگم
روشهای جراحی پیشگیری از بارداری
روشهای کنترل بارداری از طریق جراحی به ابزار خاصی نیاز ندارد. روش جراحی روشی کاملاً مطمئن اما دائمی می‌باشد. در این روش انسان عملاً عقیم می‌شود. انجام عمل جراحی روی مردان وازکتونی و در زنان توبکتومی باعث عدم بارداری دائم در آینده می‌شود. وازکتومی بسیار ساده‌تر از توبکتومی می‌باشد. در وازکتومی مجرای دفران که برای انتقال اسپرم از بیضه به آلت می‌باشد، بریده و بسته می‌شود. با وازکتومی مردان همچون گذشته به نعوظ رسیده و منی از آن‌ها خارج می‌شود با این تفاوت که در منی آن‌ها اسپرم وجود ندارد.

در توبکتومی لوله‌های فالوپ بسته می‌شوند و به این ترتیب مسیر انتقال تخمک از تخمدان به رحم قطع می‌شود. در این صورت تخمکی برای باروری در محیط رحم وجود نخواهد داشت.

مزایا:

انجام در بسیاری از بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها.
۱۰۰ درصد اثربخشی در هر دو روش.
عدم نگرانی نسبت به تخلیه منی در مهبل.
بی‌تأثیر بر رابطه جنسی.
معایب:

دائمی بودن تا پایان عمر.
عدم جلوگیری از انتقال بیماری‌های جنسی.
پیشگیری از بارداری : روشهای جراحی پیشگیری از بارداری
بهترین روش پیشگیری از بارداری چیست؟
همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، روشهای متفاوتی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد که ممکن است بسیاری از آن‌ها مناسب شما باشد. افراد به هنگام انتخاب ابزار مناسب ممکن است با پزشک مشورت نمایند، اما موضوع مهم‌تر، استفاده صحیح از ابزار انتخاب شده می‌باشد. برای انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری به جدول زیر توجه کنید:

سوال    ابزار مناسب کنترل بارداری
آیا شما مرد هستید؟    کاندوم
آیا دوست دارید همیشه آماده دخول مهبلی باشید؟    قرص ضد بارداری، کپسول کاشتنی، آمپول تزریقی، IUD
آیا هنگام شروع نزدیکی نمی‌توانید مانع دخول مهبلی شوید؟    قرص ضد بارداری، کپسول کاشتنی، آمپول تزریقی، IUD
آیا از ورود اجسام خارجی به درون بدن خود هراس دارید؟    قرص ضد بارداری، آمپول تزریقی
آیا از هورمون‌ها بدتان می‌آید؟    کاندوم، اسپرم کش، دیافراگم
آیا نزدیکی شما بدون برنامه است؟    کاندوم، اسپرم کش، دیافراگم
آیا می‌خواهید تا پایان عمر باردار نشوید؟    وازکتومی، توبکتومی
آیا دوست دارید بچه‌دار شوید؟    بدون ابزار نزدیکی کنید!